ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 16/3, ΣΤΙΣ 12:30, Ζ.ΠΗΓΗΣ ΚΑΙ ΜΕΘΩΝΗΣ
Tι (θέλουν να) κάνουν τόσα μαγαζιά στα Εξάρχεια;
Το να ζεις ή να αράζεις στα Εξάρχεια σήμερα είναι μια σουρεάλ κατάσταση. Από την μια μπάτσοι, αποκλεισμός, εξώσεις, λαμαρίνες, ακρίβεια και καταστολή και από την άλλη λεφτάδες έλληνες και ξένοι τουρίστες, καταφτάνουν με τα ακριβά τους αμάξια, και σαν ούφο χαμένα στα στενά με το gps κολλημένο στην μούρη σέρνονται στα μαγαζιά που είδαν την προηγούμενη μέρα να διαφημίζονται σε εναλλακτικά έντυπα για να βγάλουν άλλη μια selfie που θα καταλήξει στην ψηφιακή χωματερή. Χωρίς καμία επαφή με την πραγματικότητα της γειτονιάς και τα προβλήματά της και έχοντας ως μόνο στόχο την κατανάλωση, ξεφαντώνουν με ακριβά κοκτέιλ καιtrendy αβοκάντο τοστ σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Οι ελεύθεροι χωροι εξαφανίζονται, οι πεζόδρομοι και τα πεζοδρόμια σφύζουν από τραπεζοκαθίσματα, τα λιγοστά σκαλάκια κλείνουν με καγκελόπορτες και τα παγκάκια γίνονται το καπνιστήριο των πελατών που ξεχειλίζουν από τα μαγαζιά. Για να περάσεις από το πεζοδρόμιο πρέπει να ρίξεις αγκωνιές και να χαμηλώσεις τη μούρη σου για να μην είσαι μέσα στα stories και τα βίντεο. Ο φούρνος της γειτονιάς γίνεται μπραντσάδικο, το βιβλιοπωλείο κόνσεπτ στόρ, κάλτσες αγοράζεις από φάνσι καλτσάδικα του εφοπλιστή Λασκαρίδη, και οι μόνιμοι πλέον τουρίστες σε ρωτάνε που θα βρούνε ένα καλό γιόγκα στούντιο και λίγο μπάφο. Οι πολιτικές δράσεις μέσα σε αυτό το ντελίριο καταλήγουν να είναι ένα προϊόν προς κατανάλωση – μια “αυθεντική” εναλλακτική εμπειρία. Οι σταθμευμένες δυνάμεις μπάτσων που ολοένα και αυξάνονται θα αποτελέσουν ένα ακόμα στήριγμα για τα μαγαζιά. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως αυτά βρίσκονται όσο το δυνατόν πιο κοντά σε μπάτσους, στο ΑΤ ή στους άγρυπνους φρουρούς της λαμαρίνας. Αφού κάθε τι συγκρουσιακό επιχειρείται να κατασταλλεί, η πλατεία δεν είναι γεμάτη με θαμώνες και δέντρα αλλά με λαμαρίνα, και οι τουρίστες μπορούν μόλις ξυπνήσουν, στο πολυτελές airbnb να πιούν καφέ, να φάνε την πανάκριβη φοκάτσια της περιοχής και μετά να απολαύσουν ένα κρασί.
Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί κάθε βδομάδα, ένας νέος επιχειρηματίας με πάθος, αποφασίζει να ανοίξει το νέο κουλ καφέ-μπαρ, wine bar ή κόνσεπτ στόρ στα Εξάρχεια. Και ενώ όλοι αυτοί οι “ευαίσθητοι” enterpreneurs, διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους ότι είναι κομμάτι της γειτονιάς και του χαρακτήρα των Εξαρχέιων, στολίζουν κάθε εσωτερική και εξωτερική γωνιά του μαγαζιού τους με κάμερες για να επιτηρούν εργαζόμενους και διαδηλωτές, κλείνουν ρολά και πόρτες σε κόσμο που καταδιώκεται από τους μπάτσους, πληρώνουν μπράβους και σεκιουριτάδες και φέρνουν στη γειτονιά ως πελάτες και υποστηρικτές τους, υπουργούς, εφοπλιστές και τηλεπερσόνες. Παρ’ ότι πάντα υπήρχαν εναλλακτικά μπαράκια, καφετέριες και ταβέρνες, δεν καθόριζαν με τέτοιο τρόπο την ταυτότητα της γειτονιάς, κάνοντας την ελκυστική προς πλούσιους και επιχειρηματίες. Τα μαγαζιά στα Εξάρχεια έχουν σταματήσει να εξυπηρετούν τις ανάγκες της γειτονιάς και στοχεύουν μέσα από μια συντονισμένη κίνηση του κεφαλαίου να εξαφανίσουν τον οικιστικό, κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα της μετατρέποντας τον σε εμπόρευμα. Πολλά από τα καινούρια αυτά μαγαζιά ανεβάζουν τις τιμές σε προϊόντα καθημερινής χρήσης πουλώντας δήθεν ποιότητα και γαστρονομία. Οι τιμές αυτές είναι άπιαστες και απευθύνονται σε πλούσιους που αποδημούν από τα προάστια και σιγά σιγά επιστρέφουν στο κέντρο της πόλης. Πέρα από τις πανάκριβες τιμές τα υπερκέρδη των αφεντικών προέρχονται και από την κακοπληρωμένη εργασία. Οι χαμηλοί μισθοί έρχονται να συμπληρωθούν από μια εργασιακή συνθήκη στην οποία μάλλον δεν έχεις ένσημα, δεν έχεις δώρα, δεν έχεις άδειες. Το εργασιακό περιβάλλον εξαρτάται από τα κέφια του αφεντικού και της παρέας του, ενώ η σερβιτόρα δεν προλαβαίνει να κάνει τσιγάρο γιατί τα τραπέζια γεμίζουν με το που αδειάσουν. Έτσι, τα αφεντικά πλουτίζουν στις πλάτες των εργαζομένων, γιατί σημασία έχει ο πελάτης με τα λεφτά να είναι ικανοποιημένος και το κέρδος της κάθε επιχείρησης να μεγαλώνει κάθε βράδυ.
Τον ρόλο του ντελάλη αναλαμβάνουν καθεστωτικές φυλλάδες και free press, που δημιουργούν μια εικόνα άσχετη με την πραγματικότητα, είτε κάνοντας μόδα το να τρως δίπλα σε εξατμίσεις λεωφορείων, είτε στοχοποιώντας τις αντιστάσεις της γειτονιάς. Με το που δεις κάποιο μαγαζί να διαφημίζεται σε αυτές τις φυλλάδες ξέρεις σίγουρα ότι είναι κομμάτι του μηχανισμού μετατροπής των εξαρχείων από κατα κύριο λόγω οικιστική περιοχή στο νέο γκάζι. Η διαφήμιση στα συγκεκριμένα μέσα πολλές φορές είναι προϋπόθεση του επενδυτή τους, πλασάροντας όχι τα προϊόντα αυτά κάθε αυτά αλλά το προσωπικό success στόρι του αφεντικού μετατρέποντας το σε εμπόρευμα.
Η γειτονιά επαναπροσδιορίζεται υπό ένα μεθοδευμένο και οργανωμένο σχέδιο πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Η Αθήνα μετατρέπεται από στάση των τουριστικών ροών σε τουριστικό προορισμό και έτσι ξένο και ελληνικό κεφάλαιο μέσω εταιρειών real-estate αγοράζουν και μετατρέπουν όλο και περισσότερα κτίρια στα Εξάρχεια (εκκενωμένες καταλήψεις, πολυκατοικίες, εγκαταλελειμμένα) σε πολυτελή διαμερίσματα, ξενοδοχεία και airbnb. Αγοράζουν υποτιμημένα κτίρια, τα οποία θα αποκτήσουν μεγαλύτερη αξία λόγω της φούσκας των ακινήτων και μακροπρόθεσμα θα αξιοποιηθούν ή θα μεταπωληθούν. Όλα αυτά δεν έρχονται βέβαια μόνα τους. Οι εκκενώσεις καταλήψεων επί Σύριζα και ΝΔ, τα πογκρόμ μεταναστών, οι αναπλάσεις που θα φέρουν “καθαρό” αέρα στην πλατεία, στο λόφο του Στρέφη και στο πολυτεχνείο, η στρατοπέδευση ενός μικρού στρατού κατοχής στην περιοχή και ο ευρύτερος εκτοπισμός των φτωχότερων μετατρέπει τη γειτονιά σε επενδυτικό φιλέτο για το μεγάλο κεφάλαιο και υπηρετεί τη διαχρονική προσπάθεια του κράτους να διαλύσει τις κοινωνικές αντιστάσεις που έχουν ριζώσει δεκαετίες τώρα στη γειτονιά των Εξαρχείων. Αυτή την αλυσίδα έρχονται να συμπληρώσουν όλα αυτά τα μαγαζιά έχοντας το ρόλο του διασκεδαστή των τουριστών και των πλουσίων καταναλωτών, σε μια γειτονιά που καλείται να γίνει η τακτοποιημένη αυλή των ξενοδοχείων ώστε η πρόσβαση του κάθε λογής τουρίστα να είναι εύκολη και προσιτή.
Απέναντι στα σχέδια κεφαλαίου και πολιτικής εξουσίας για την μετατροπή των Εξαρχείων σε ένα τεράστιο διασκεδαστήριο, υπερκατανάλωσης πανάκριβων υπηρεσιών, εκμετάλλευσης των εργαζομένων και εκτοπισμό όσων δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, τα Εξαρχεία συνεχίζουν και αντιστέκονται καλλιεργώντας ζιζάνια αμφισβήτησης. Πραγματοποιούνται σχεδόν καθημερινά αφισοκολλήσεις και πολιτικές παρεμβάσεις, συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής, πορείες και συγκεντρώσεις από συνελεύσεις και ομάδες. Αποτελούν σημείο συνάντησης και συσπείρωσης του ριζοσπαστικού κινήματος και τόπος κοινωνικοποίησης μακρυά από τα καταναλωτικά πρότυπα.
Η μετατροπή της γειτονιάς σε μια έρημο του κεφαλαίου, είναι πραγματική απειλή για τον κορμό της γειτονιάς και το το ευρύτερο κίνημα, διώχνει τους κατοίκους, κλείνει σπίτια και διαβρώνει τις σχέσεις μας. Είναι καθήκον όλων μας να αντιταχθούμε σε αυτό, να συλλογικοποιήσουμε τις αντιστάσεις μας. Τα Εξάρχεια που θέλουμε είναι μια γειτονιά με στέγαση για όλα,/όλες και όλους. Ελεύθερους χώρους συνάθροισης και έκφρασης, συζήτησης και ζύμωσης από τα κάτω. Μια γειτονιά που η κοινωνικοποίηση δημιουργεί ουσιαστικές σχέσης αλληλεγγύης και πολιτικοποίησης χωρίς τη διαμεσολάβηση του εμπορεύματος, της κατανάλωσης και της κερδοφορίας.
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΦΤΩΧΟΙ ΕΚΤΟΠΙΣΜΕΝΟΙ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΙ, ΠΑΡΚΑ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ
Συντονιστικό δράσης για την υπεράσπιση των Εξαρχείων