Είναι προφανές ότι η κοινωνική επανάσταση, ως κάθετη άρνηση και ανατροπή του συστήματος, έχει διαζευκτική σχέση με τη (νέα) σοσιαλδημοκρατία της κυβερνοαριστεράς που πρεσβεύει την κοινωνική και ταξική συμφιλίωση.
Η συμφιλίωση αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν ενσωματωθούν οι κοινωνικοί αγώνες στις ενδοκυριαρχικές διευθετήσεις. Στην εισήγηση, μας ενδιαφέρει να διερευνήσουμε τις ιστορικές καταβολές της καθεστωτικής σοσιαλδημοκρατικής επιχειρηματολογίας που στόχευαν από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και τον μεσοπόλεμο στην ενσωμάτωση του συνδικαλιστικού κινήματος, μια και αυτό οποίο αποτελούσε και τη συνισταμένη δύναμη των κοινωνικών διαμεσολαβήσεων. Μια επιχειρηματολογία που συγκροτούταν στη βάση του πλουραλισμού, της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, του ταξικού συμβιβασμού και του πατριωτισμού. Η σοσιαλδημοκρατία άνοιξε το δρόμο για τον φασισμό και οι υποτελείς τάξεις οδηγήθηκαν στα σφαγεία των παγκοσμίων πολέμων.
Μεταπολεμικά, ο κεϋνσιανισμός αποτέλεσε την οικονομική συνιστώσα των βορειοδυτικών ευρωπαϊκών κρατών που μαζί με την σοσιαλδημοκρατική ιδεολογία κυριάρχησε στην κεντρική τους πολιτική σκηνή. Η περίοδος μέχρι τις αρχές του 1970 θεωρείται “χρυσή εποχή” για τον καπιταλισμό. Αυτή η εποχή συστοιχήθηκε με την ποσοτική και ποιοτική άνοδο των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων. Ο Μάης του 1968 αποτέλεσε μια πολιτική κρίση για τον καπιταλισμό και η πετρελαϊκή κρίση του 1973 σηματοδότησε το κλείσιμο ενός κύκλου. Ο καπιταλισμός αλλάζει μορφή για να αντιμετωπίσει την όξυνση των αντιθέσεων, γίνεται επιθετικός διαλύοντας κάθε του προνοιακή μορφή και επιβάλλει την κουλτούρα της εξατομίκευσης αφού οι υποτελείς τάξεις αναλαμβάνουν οι ίδιες πλέον την ευθύνη της κοινωνικής τους αναπαραγωγής. Όλο αυτό το “κύμα”, όσον αφορά την ελλάδα ολοκληρώνεται -περνώντας από το σύντομο υβριδικό προνοιακό σύστημα των πρώτων χρόνων του Πασόκ- στα τέλη της περασμένη δεκαετίας.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία, η εξύψωση του ατομικισμού θέτει την έννοια του υποκειμένου κεντρικά μέσα στο πλαίσιο όλων σχεδόν των πολιτικών αντιλήψεων. Μας ενδιαφέρει, ωστόσο, να εστιάσουμε στον δομικισμό, αφού κύριο μέλημα της εισήγησής μας είναι η επιχειρηματολογία της κυβερνοαριστεράς του Σύριζα και η επιχειρηματολογία αυτή αντλείται από την πολιτική αντίληψη η οποία διατρέχει την καταστατική του υπόσταση και που είναι, κυρίως, ο μαρξιστικός δομικισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Α. Μπαλτάς, πρόεδρος του ιδρύματος “Ν. Πουλαντζάς” -και, συνεπώς, “αρχιερέας” του αλτουσεριανού δομικισμού- αναλαμβάνει να συντάξει το καταστατικό του Σύριζα στα μέσα του 2014. Έτσι, θα παρουσιάσουμε τις βασικές αρχές του αλτουσεριανού δομικισμού προκειμένου να κατανοήσουμε το κυβερνητικό σχέδιο εξουσίας και ενσωμάτωσης των κοινωνικών και ταξικών αγώνων. Κεντρικό πεδίο σε αυτό το σχέδιο είναι η μορφή των καταπιεστικών και ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους, αφού η παραγωγική διαδικασία θα μένει… πιστή και αναπόσπαστη στην συσσώρευση κεφαλαίων.
Η στόχευση δεν είναι άλλη από την “καλή” διαχείριση της εξουσίας αφού η εξουσία, αυτή καθεαυτή, είναι ακατάλυτη, σύμφωνα και με τις αρχές του δομικισμού. Έτσι, οι καταπιεστικοί μηχανισμοί του κράτους (στρατός, αστυνομία, δικαστές, φυλακές)… θα κρατηθούν μακριά από την κοινωνική διαλεκτική, που ως τέτοια θα χωνευτεί από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους (οικογένεια, σχολείο, κόμματα, τηλεόραση, συνδικαλισμός, τέχνες, θεάματα, αθλητισμός, θρησκεία)… Θα καλεστούν, λοιπόν, τα “κινήματα” να συνεισφέρουν με την κριτική τους σε μια καλή και ανθρώπινη διαχείριση της εξουσίας συνδιαλεγόμενα με αυτήν. Στην αντίθετη περίπτωση θα λοιδορηθούν, θα περιθωριοποιηθούν και θα αντιμετωπιστούν ως σύμμαχοι της ακροδεξιάς σε μια ιδιότυπα διατυπωμένη -και πάλι- “θεωρία των άκρων¨.
Σε επίπεδο οικονομίας (στο βαθμό που ο καπιταλισμός κάθε φορά που βρίσκεται σε κρίση επιτίθεται με σφοδρότητα σε ανθρώπινους και φυσικούς πόρους) είναι δεδομένα τα ανοιχτά μέτωπα τόσο στους εργασιακούς χώρους όσο και στη γη (Σκουριές), το νερό (Πήλιο) και τον αέρα (Κρήτη). Οι αγώνες οριοθετούν και τα σημεία της καπιταλιστικής λεηλασίας. Η κυβερνοαριστερά όχι μόνο διαχειρίζεται με τον χειρότερο τρόπο όλους αυτούς τους αγώνες αλλά επιπλέον επιδιώκει να εντάξει μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού και τη λεγόμενη αλληλέγγυα οικονομία, όπως αυτή έχει εξελιχθεί ως εργαλείο αντίστασης σε όλη τη διάρκεια της κρίσης.
Εντοπίζουμε, εντέλει, το πεδίο ενσωμάτωσης των κοινωνικών αγώνων στη διαλεκτική τους σχέση με την ένταση των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους, όπως αυτοί συγκροτούνται στο πλαίσιο της νέας “εμπλουτισμένης” μεταμοντέρνας σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας.